JAN SARKANDER
Jan Sarkander urodził się 20 grudnia 1576 roku w Skoczowie na Śląsku Cieszyńskim. Był synem Grzegorza Macieja Sarkandra oraz po raz drugi zamężnej Heleny tureckiej.
Po śmierci ojca w roku 1589 matka z pięciorgiem dzieci przeprowadziła się na Morawy do Przybora, do Mateusza, syna z pierwszego małżeństwa, gdzie Jan uczęszczał do czeskiej szkoły parafialnej. Po trzech latach był wysłany na studia do łacińskich szkół jezuickich, najpierw do Ołomuńca a potem do Pragi, gdzie w roku 1602 zyskał tytuł bakałarza a rok później został magistrem filozofii. W roku 1604 zgłosił się na studia teologii do Grazu, które jednak na krótki okres przerwał by szukać innej pracy. Potem jednak powrócił do studiów teologii, przyjął kolejno wszystkie niższe święcenia i w końcu 22. marca 1609 roku przyjął w Brnie święcenia kapłańskie.
Działał na różnych miejscach diecezji ołomunieckiej. W roku 1616 został mianowany proboszczem w Holeszowie, który w tym czasie był siedzibą hetmana morawskiego Ladislava Popela z Lobkovic. Duszpasterstwo Jana Sarkandra było utrudnione powstaniem protestantów przeciwko monarchii habsburskiej. Hetman Lobkovic został uwięziony. Proboszcz Sarkander udał się na pielgrzymkę do Polski i to właśnie stało się przyczyną posądzenia go o przymierze z wojskiem, z tak zwanymi lisowczykami, którzy z Polski przyszli na pomoc cesarzowi.
To podejrzenie jeszcze wzrosło, kiedy powrócił na Morawy, ponieważ właśnie miasto Holeszów było uchronione od plądrowania i zniszczenia przez te wojska. Protestancki sędzia Wacław Bitowsky właśnie w tym widział konkretny dowód przymierza Jana Sarkandra z lisowczykami. Uwięził Jana Sarkandra w Ołomuńcu i prowadził przesłuchania. Podczas przesłuchań stosowano ówczesne tortury. Podczas czwartego przesłuchania 18. lutego 1620 roku jeden z sędziów wprost zmuszał Jana Sarkandra, aby zdradził, z czego spowiadał mu się Ladislav Popel w sprawie przygotowania najazdu wojska na Morawy.
Jan Sarkander odpowiedział, że nic takiego nie było mu powiedziane podczas spowiedzi i nawet gdyby tak było, że nic nie zdradzi. Miesiąc później, 17 marca 1620 roku po wielkich cierpieniach zmarł w wiezieniu.
Wieść o jego straszliwej śmierci rozniosła się po całym kraju. Wierni zaczęli go czcić jako męczennika za wiarę i wierność tajemnicy spowiedzi oraz wzywali go jako opiekuna niebieskiego. Po przepro wadzeniu procesu kanonizacyjnego w kurii papieskiej w Rzymie, który ze względu na trudne czasy został opóźniony aż do połowy 19 wieku, był proboszcz z Holeszowa Jan Sarkander ogłoszony 11 września 1859 roku błogosławionym męczennikiem. Sam obrzęd beatyfikacji odbył się w bazylice świętego Piotra w Rzymie 6 maja 1860 roku.
Na prośbę biskupów z Ołomuńca i Katowic rozpoczęto 31 lipca 1981 roku proces kanonizacyjny. Warunkiem był jeden nowy cud za wstawiennictwem świętego, który by zatwierdził papież. Tego cudu udzielił nam Bóg przez uzdrowienie proboszcza Skoczowa Karola Pichy. Odpowiedni dekret był ogłoszony 2. kwietnia 1993 roku. 5. kwietnia 1993 roku papież Jan Paweł Il. zdecydował się zapisać błogosławionego Jana Sarkandra na listę świętych na konsystorzu.
Większość relikwii i czaszka błogosławionego Jana Sarkandra znajduje się w katedrze ołomunieckiej, pozostała część w kościele świętego Michała oraz na innych miejscach. W kaplicy nazywanej „Sarkandrówka” przechowuje się pamiątki związane z jego śmiercią męczeńską jak na przykład tzw. „skrzypiec” – koło tortur, studnia, kamień nagrobny itd. W Skoczowie upamiętniają go trzy kaplice: pierwsza w domu rodzinnym, druga w miejscu, gdzie był ochrzczony i trzecia na pagórku nad miastem.
Kanonizacja: 21 maja 1995, Ołomuniec
źródło: http://www.vatican.va