SANKTUARIUM TRÓJCY PRZENAJŚWIĘTSZEJ W PROSTYNI NA PODLASIU
Prostyń – leżąca na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego – należy do miejsc, które warto odwiedzić. Znajduje się tu szczególne sanktuarium – Trójjedynego Boga. Istnieje od prawie 500 lat. Z jego powstaniem wiąże się niezwykła historia objawienia się św. Anny, odnotowana w archiwach.
W r. 1510 św. Anna objawiła się tu ubogiej kobiecie…
…Małgorzacie Błaszkowskiej. Święta powiedziała jej, że Bóg pragnie, aby na wzgórzu w Prostyni wybudować kościół poświęcony Trójcy Przenajświętszej. Na znak prawdziwości tego objawienia zostawiła cztery wieńce. Trzy były ze sobą połączone: symbolizować miały Trójjedynego Boga, a jeden na swoją pamiątkę. Spełniono prośbę przekazaną przez św. Annę. Chociaż w tej miejscowości kościół istniał już w 1344 roku, to wybudowano nowy we wskazanym miejscu, a w 1511 roku erygowano parafię Prostyń. Wieńce – pozostawione podczas objawienia – umieszczono w 1514 r. w skromnej srebrnej koronie, którą do dziś błogosławi się wiernych, nakładając ją na głowę pielgrzyma. Obrzęd ten nosi nazwę koronacji.
Nie było to jedyne ukazanie się św. Anny. Ujrzał ją także jeden z wieśniaków ze wsi Złotki. Pewna niewiasta prosiła go, żeby ją zawiózł do Prostyni. Mężczyzna zgodził się, zaprzągł woły i wyruszyli w drogę. Po kilku metrach woły skręciły w kierunku Prostyni przez bagna. Nic nie pomogły próby zapanowania nad nimi. Pasażerka uspokajała woźnicę, mówiąc, że zajadą szczęśliwie. Zatrzymali się przed wzgórzem w Prostyni i wtedy nieznajoma powiedziała: „Jestem św. Anną. Idę oddać cześć Trójcy Przenajświętszej”. Stanęła na miejscu, na którym obecnie znajduje się kościół, i modliła się.
Kiedy ukazała się św. Anna, pielgrzymi zaczęli tłumnie odwiedzać Prostyń.
Księga cudów świadczy o uzdrowieniach z bólów głowy, kalectwa. Odnotowano nawet przypadki wskrzeszenia kilku osób. Pątnicy przybywali m. in. z Drohiczyna, Lublina, Lwowa, Parczewa, Poznania, z Pomorza i Żmudzi, z Prus i ziemi bielskiej. Wśród nich był zarówno prosty lud, jak i szlachta, biskupi. A ponieważ wieść o objawieniach św. Anny i cudach dotarła nawet na dwór królewski, w 1547 r. przybyła z pielgrzymką królowa Bona. Pozostawiła w darze naczynia i szaty liturgiczne.
W ten sposób kościół w Prostyni stał się centrum pielgrzymek i odnowy życia duchowego nie tylko Podlasia. Na synodzie diecezji łódzkiej w 1589 roku ojcowie synodalni na czele z biskupem Bernardem Maciejowskim nie wyrazili żadnych wątpliwości co do prawdziwości objawienia i wieńców pozostawionych przez św. Annę. Wiernych zachęcono do pielgrzymowania do Prostyni.
Szczególnym kultem otacza się cudowną statuę…
…wyrzeźbioną w drewnie lipowym, przedstawiającą Tron Łaski. Nikt nie wie, skąd pochodzi. Jedni mówią, że bp Paweł Holszański podarował ją, kiedy inaugurowano parafię. Inni, przywołują opowiadanie o tym, jak statua przypłynęła Bugiem i zatrzymała się w prostyńskich zaroślach. Pierwsze miały ją zobaczyć kozy. Podniosły wrzawę, więc zbiegło się wiele osób. Wyjęto statuę z wody i zaniesiono do kościoła. Znawcy sztuki mówią, że cudowna statua została wykonana ok. r. 1460 i nosi cechy rzeźb Wita Stwosza. Dokumenty z r. 1513 wspominają ją jako słynącą cudami.
Kult Trójcy Przenajświętszej rozwijał się tu przez wieki.
Po powstaniu styczniowym na odpusty przychodziło – pod pozorem handlu kozami – wielu unitów. Korzystając z obecności kapłanów, przystępowali do sakramentów świętych. Do dziś wypieka się tu z ciasta małe figurki kóz. Zostały symbolem odnalezienia cudownej statuy i przybywania unitów do sanktuarium. Podczas II wojny ks. Ludwik Werpechowski ocalił statuę na 2 godziny przed zniszczeniem kościoła przez hitlerowców.
Z Prostynią jest związany kard. Stefan Wyszyński.
Jego ojciec był tu organistą i zawarł związek małżeński z Joanną Karp – matką Prymasa Tysiąclecia. Ksiądz Prymas w jednym z prywatnych listów napisał: „Moja duchowość trynitarna ma swoje korzenie w prostyńskim sanktuarium”.
I jeszcze jedno: Na terenie parafii prostyńskiej znajduje się jeden z czterech największych obozów koncentracyjnych świata – Treblinka. W czasie II wojny zginęło tu ok. 800 tys. osób. W polskiej części obozu, w pierwszą sobotę września, w intencji pomordowanych celebrowana jest Msza św.
Odpust: w uroc
zystość Trójcy Przenajświętszej i św. Anny.
Oprac. na podst. notatki nadesłanej przez czytelników z czasopisma „Miejsca Święte” (6/00)
«Miejsca Święte» to jedyne w Polsce specjalistyczne pismo poświęcone ruchowi pielgrzymkowemu oraz sanktuariom Polski i świata. Wyłoniło się z miesięcznika Księży Pallotynów „Królowa Apostołów”. Jest to pismo skierowane do pielgrzymów, lecz także do wszystkich osób, które nie mogą wyruszyć w drogę, a chętnie pogłębią swą wiedzę o dziejach biblijnych; świętych; historii sanktuariów; historii i sytuacji Kościoła; zabytkach sakralnych; dziedzictwie chrześcijańskim świata. Informuje o trasach Biura Pielgrzymkowego; organizuje konkursy z nagrodami w postaci wyjazdów do Ziemi Świętej, Meksyku i innych miejsc świętych.